Atopijski dermatitis – simptomi, uzroci i savremeni pristupi lečenju

Atopijski dermatitis (AD) je hronično zapaljensko oboljenje kože koje se najčešće javlja u ranom detinjstvu, ali se može javiti i trajati kroz čitav život. Karakterišu ga intenzivan svrab, suva i iritirana koža, te periodi pogoršanja i povlačenja simptoma.

Šta je atopijski dermatitis?

Atopijski dermatitis je deo atopijskog spektra bolesti, koji obuhvata i alergijski rinitis i astmu. To znači da osobe sa AD često imaju porodičnu istoriju alergija ili astme.

U osnovi AD-a leži oštećenje kožne barijere koje omogućava gubitak vlage iz kože i veću prozračnost iritansa i alergena kroz epidermis. Posledica je hronična upala i senzacija intenzivnog svraba koja ometa san i kvalitet života.

Tipični simptomi

Glavni simptomi AD-a uključuju:

• Svrab koji se pojačava noću
• Crvenilo i iritacija kože
• Ekcematozni osipi
• Suva, ljuskava koža
• Raskrveneli ili uzdignuti delovi kože
• Ponekad vlaženje, kraste i ljuskanje

Gde se javlja?

Bebe: obrazi, čelo, temenska regija

Deca: pregibi laktova i kolena, vrat, ručni zglobovi

Odrasli: pregibi, šake, kapci, vrat

Savremeni pristupi terapiji

1. Obnavljanje i zaštita kože — temelj nege

Osnovni i najvažniji korak je redovna hidratacija kože:

Emolijensi se nanose više puta dnevno, čak i kada nema simptoma. Nakon kupanja obavezno obnova vlage emolijensima. Izbegavati proizvode sa mirisima i alkoholom

2. Kontrola zapaljenja

U periodima aktivnog pogoršanja:

Topički kortikosteroidi — po uputstvu lekara

Inhibitori kalcineurina (npr. takrolimus) za osetljive regije kao što su lice i pregibi

3. Sistemske i ciljane terapije

Kod srednje teških i težih oblika:

Fototerapija

Biološki lekovi (npr. dupilumab) — kod odraslih i težih oblika bolesti

4. Suočavanje sa svrabom

Antihistaminici mogu pomoći u kontroli svraba, posebno noću, ali se ne koriste kao primarna terapija AD-a.

Psihodermatologija: Kada koža progovori jezikom emocija

Preporuke za svakodnevnu negu

✔ Kratke, mlake kupke
✔ Blagi, neutralni sapuni ili sindeti
✔ Pamučna, mekana odeća
✔ Ovlaživač vazduha u grejnoj sezoni
✔ Redovna hidratacija — čak i kad je koža uredna
✔ Izbegavanje iritansa (parfemi, agresivni deterdženti)

Posebna briga o deci

Atopijski dermatitis kod dece može uticati na san i ponašanje zbog intenzivnog svraba. Roditelji treba da:

-održavaju kratke nokte

-biraju odeću bez etiketa i grubih postava

-redovno koriste emolijense

Uvek je važno konsultovati dermatologa ili pedijatra radi personalizovanog plana nege i terapije.