Krvarenje

Krvarenje ili hemoragija je isticanje krvi iz krvnih sudova, a ona može da istekne u unutrašnjost ili van tela. Do krvarenja dolazi usled neke povrede ili jakog udarca, ali krvni sudovu mogu pući i spontano. Ozbiljnost krvarenja zavisi od vrsta povređenog krvnog suda i mesta na kom se nalazi. Značajan gubitak krvi može dovesti do hipovolemijskog šoka, pa čak i smrti ukoliko istekne više od 30% ukupne količine krvi u kratkom vremenskom periodu.

Spoljašnje krvarenje

Usled neke povrede najčešće dolazi do isticanja krvi van tela. Spoljašnje krvarenje može biti arterijsko, vensko i kapilarno (kapilar je sud malog prečnika). Arterijsko krvarenje karakteriše šikljanje svetlocrvene krvi u mlazevima, krv brzo ističe i zbog toga može biti opasno. Vensko krvarenje se prepoznaje po tamnocrvenoj boji krvi i kontinuiranom curenju. Kod kapilarnog krvarenja brzo dolazi do koagulacije, a gubitak krvi je mali.

Hipovolemijski šok

Hipovolemijski šok je naglo slabljenje funkcionisanja organizma (stanje šoka) usled značajnog smanjenja količine krvi. Obilno krvarenje ga može izazvati, ali može biti uzrokovan i masivnim gubitkom telesnih tečnosti (uporna dijareja, teške opekotine, visok stepen dehidracije). Simptomi su hladni i bledi ekstremiteti, vrtoglavica i povraćanje, ubrzanje i slabljenje pulsa, ubrzano disanje, jaka žeđ, gubitak svesti. Količina kiseonika opada u tkivima što može izazvati ozbiljne probleme. Organizam održava cirkulaciju u najvažnijim organima (srce, pluća, mozak) dokle god može, a kada šok zahvati ove organe, smrt je neizbežna.

Hemostaza

Kada dođe do krvaranja koju izazove rana, organizam reaguje i zatvara otvor tako što stvara krvni ugrušak. Homeostaza je skup fizioloških mehanizama koji zaustavljaju krvarenje i otklanjaju oštećenja krvnog suda.  

Homeostaza se odvija u tri faze, a to su vazokonstrikcija, stvaranje trombocitnog čepa i koaguluma.

Vazokonstrikcija

U slučaju povrede krvnog suda telo odmah reaguje tako što sužava sud (vazokonstrikcija) koja rezultira lokalnim slabljenjem cirkulacije i ograničenjem gubitka krvi.

Stvaranje trombocitnog čepa

Trombocitni čep je skup trombocita koji se formira nakon povrede krvnog suda. Trombociti bubre i vezuju se za kolagen, belančevinu koja je prisutna u zidu krvnog suda. Istovremeno oslobađaju supstance koje stimulišu vazokonstrikcija i privlače nove trombocite.

Zgrušavanje krvi

Zgrušavanje krvi je transformacija tečne krvi u polučvrstu masu koja se zove krvni ugrušak, a ona se sastoji od trombocita, eritrocita i fibrina (protein). Fibrin u rani ima ulogu okvira koji fiksira trombocitni čep i zadržava eritrocite radi formiranja krvnog ugruška, a kada rana zaraste ugrušak se razgrađuje.

Unutrašnje krvarenje

Isticanje krvi u telesnu šupljinu, organ ili tkivo nazivamo unutrašnjim krvarenjem. Posledica je jačeg udarca, anomalije u trudnoći, kardiovaskularnog problema ili nekog drugog poremećaja (rak, hemofilija). Nekada se manifestuje kao hematom ili ispuštanje krvi prirodnim putem (krv u mokraći, stolici, pljuvački ili povraćenom sadržaju). Može se ispoljiti u vidu indirektnih znakova kao što su bol i funkcionalni problemi i nije uvek vidljivo. Značajan odliv krvi može uzrokovati fatalni hipovolemijski šok.

Hematom

Do pojave hematoma dolazi usled nakupljanja krvi u tkivu ili organu nakon unutrašnjeg krvarenja. Uglavnom se spontano resorbuje, ali može vršiti pritisak na okolna tkiva i izazvati druge probleme. Kod velikog hematoma koji vrši pritisak, nekada se mora odstraniti krv, punkcijom ili hirurškim rezom na koži. Ekhimoza ili modrica je potkožni hematom koji najčešče nastaje usled udarca, a manifestuje se u vidu crnkaste ili ljubičaste boje kože i povlači se posle nekoliko dana.