Gastroenteritis, upala želuca i creva
Gastroenteritis predstavlja upalu sluzokože želuca i creva. Najčešće ga uzrokuje infekcija nakon unošenja vode ili hrane zaražene patogenim agensima (bakterije, virusi - norovirus ili rotavirus, crevni paraziti). Simptomi ove upale su dijareja i povraćanje. Može biti posledica intolerancije na hrane, ali i trovanja hranom do čega dolazi ako se konzumira hrana koja sadrži toksične supstance kao što su otrovne pečurke, mlevena govedina, majonez kontaminiran toksinom.
Norovirusi
Veoma zarazni virusi koji izazivaju gastroenteritis (stomačni grip) su norovirusi. Prenose se najpre zaraženom vodom, hranom (morski plodovi), a mogu se preneti i sa čoveka na čoveka ukoliko se ne poštuju higijenski standardi. Simptomi se pojavljuju dan ili dva nakon kontaminacije, a dva do tri dana kasnije se spontano povlače.
Salmoneloze
Bakterije iz roda Salmonella uzrokuju salmoneloze, infektivne bolesti creva. Salmonelozom se čovek zarazi unošenjem vode ili hrane koja je zaražena ovim bakterijama (mlečni proizvodi, sirova jaja, živinsko meso, morski plodovi). Potrebno je 12 do 24 časa nakon unosa kontaminiranog proizvoda da se ispolje prvi simptomi gastroenteritisa. Do spontanog oporavka uglavnom dolazi nakon tri do pet dana. Kod ljudi koji imaju oslabljeni imunitet infekcija može biti ozbiljnija i zahtevati hospitalizaciju i terapiju antibioticima.
Putnička dijareja
Putnička dijareja se razvija prilikom putovanja u inostranstvo. Predstavlja oblik infektivnog gastroenteritisa poznatim pod imenom Montezumina osveta. Uglavnom je posledica konzumiranja vode ili hrane koja je zaražena bakterijom Escherichia coli. Uzročnik, međutim, može biti i neki virus ili parazit. Simptomi obično nestaju nakon nekoliko dana. Međutim, ako su uporni, ili praćeni visokom temperaturom ili krvavom stolicom, treba tražiti lekarsku pomoć.
Botulizam
Botulizam je redak, ali veoma ozbiljan bid trovanja. Uzrokuje ga toksin koji stvara bakterija Clostridium botulinum. Trovanje nastupa nakon što se konzumira zaražena hrana. Najčešće su to meso ili loše sterilizovane mesne prerađevine. Prvi simptomi gastroenteritisa su: bol u stomaku, povraćanje i dijareja. Praćeni su neurološkim poremećajima kao što su otežano gutanje i govor, poremećaji vida. Postoje i teži oblici botulizma koji mogu biti fatalni, a izazivaju paralizu i probleme sa srcem i disanjem.
Trovanje pečurkama
Otrovnih pečuraka ima mnogo, a neke od njih su zelena pupavka, smrdljiva sunčanica i muhara. One sadrže supstance koje su toksične po čoveka i njihovo konzumiranje dovodi do gastroenteritisa ili ozbiljnijih problema. Kod konzumiranja otrovnih pečuraka, simptomi se mogu javiti nakon 15 minuta od konzumiranja, a može proći i više od 10 sati. Od ozbiljnosti simptoma i vrste toksina koji je unet u organizam zavisi i način lečenja. U nekim slučajevima je naophodna i višednevna nega. Kako bi se izbeglo trovanje, stručnjak treba da identifikuje pečurke koje osoba ubere. Nikada ne treba stavljati različite pečurke u istu posudu.
Hemoragijski kolitis
Hemoragijski kolitis nastaje nakon unošenja nedovoljno termički obrađene hrane. Ovak oblik trovanja hranom je izazvan toksinom koji proizvodi bakterija Escherichia coli O157:H7. Ona živi u crevima krava, ali može dospeti na meso tokom klanja. Simptomi su jaki bolovi u trbuhu i dijareja koja je ponekad krvava, a može se javiti i umereno povišena temperatura. Bolest može imati ozbiljniji tok kod dece mlađe od 15 godina, i dovesti do akutne bubrežne insuficijencije koja zahteva dijalizu.
- dijareja
- povraćanje
- stomačni grčevi
- stomačni bol
- povišena temperatura
Pranje ruku i hrane, primena odgovarajućih metoda konzerviranja i pripreme hrane.
Putnička dijareja: konzumiranje samo termički obrađene hrane, prečišćene ili flaširane vode, i voća i povrća kome je prethodno oljuštena kora ili je oprano prečišćenom vodom.
Dijareja i njeno otklanjanje
Dijareja kao posledica infektivnog gastroenteritisa počinje naglo. Gastroenteritis u većini slučajeva spontano prolazi nakon nekoliko dana mirovanja i dijete koja je zasnovana na kaloričnim tečnostima (rastvori elektrolita). Privremeno se mogu ublažiti simptomi antidijaroicima, ali oni mogu i usporiti eliminaciju patogena i oporavak. Ove lekove treba koristiti samo ako je to neophodno, na primer pri putovanju.