Ko treba da uradi rani skrining za rak debelog creva?

Ranije je skrining karcinoma debelog creva bio preporučivan za ljude oko 50. godine života. Međutim, ove starosna granica je pomerena na 45 godina kao odgovor na sve veći broj mladih ljudi kojima je dijagnostikovan rak debelog creva.

Tačan razlog zašto mlađi ljudi imaju povećanu stopu raka debelog creva je još uvek nejasan. Razmatra se više faktora, ali tačan mehanizam je nepoznat. 

Godine života su univerzalni faktor rizika, zbog čega se svim ljudima preporučuje da počnu sa skriningom sa 45 godina čak i ako nemaju druge faktore rizika.

Drugi faktori rizika uključuju genetske abnormalnosti/sindrome gde su stope raka debelog creva značajno povećane, inflamatorna stanja debelog creva kao što su ulcerozni kolitis ili Kronova bolest, ili porodična istorija raka debelog creva. Porodična istorija bolesti je posebno važna kada je rođak sa rakom debelog creva u prvom stepenu srodstva sa pacijentom i dijagnostikovan mu je rak pre 60. godine.

Ko treba da se pregleda pre 45. godine?

Pacijenti sa porodičnom istorijom raka debelog creva treba da počnu sa skriningom u dobi od 40 godina ili 10 godina pre uzrasta kada je tumor debelog creva dijagnostikovan njihovom članu porodice.

Pacijenti sa ulceroznim kolitisom ili Kronovom bolešću debelog creva takođe se češće i u mlađem uzrastu pregledaju na rak debelog creva, u zavisnosti od toga kada im je dijagnostikovana zapaljenska bolest creva. Pacijenti sa poznatim genetskim stanjima će takođe početi skrining u mnogo mlađoj dobi i češće se pregledavaju - specifičnosti ovoga zavise od njihovog tačnog genetskog stanja.

Rak debelog creva je drugi najčešći malignitet u Srbiji!

Ono što je najvažnije bez obzira na godine, svako ko ima potencijalne simptome raka debelog creva treba da bude pregledan od strane gastroenterologa. 

Glavni simptomi raka debelog creva su:

• krv u stolici, 
• promene u navikama pacijentovih creva kao što su teže izlučivanje stolice, nadimanje, 
• bol u stomaku
• neočekivani gubitak težine.

Iako postoje mnoge stvari koje mogu da izazovu te simptome, a na sreću većina nije rak debelog creva, u odgovarajućem kontekstu može biti zatraženo dalje testiranje, kao što je kolonoskopija, kako bi se isključio rak debelog creva kao uzrok.